Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển an toàn và toàn diện. Tuy nhiên, việc lựa chọn thực phẩm không đúng cách và sử dụng các loại thực phẩm gây dậy thì sớm ở trẻ không chỉ tăng nguy cơ dậy thì sớm mà còn khiến trẻ đối mặt với nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Dậy Thì Sớm Ở Trẻ Là Gì?
Dậy thì sớm là tình trạng khi cơ thể trẻ bắt đầu biểu hiện các dấu hiệu trưởng thành quá sớm. Điều này bao gồm sự phát triển nhanh chóng của xương và cơ bắp, sự phát triển của các cơ quan sinh sản, mọc lông nách, lông mu, râu, ngực phát triển, tinh hoàn, dương vật tăng nhanh về kích thước, bể giọng, mọc mụn, và nhiều biểu hiện khác. Trẻ được coi là dậy thì sớm khi quá trình này xảy ra trước 8 tuổi ở nữ giới hoặc trước 9 tuổi ở nam giới.
Mặc dù chiều cao của trẻ dậy thì sớm phát triển nhanh chóng, nhưng sẽ ngừng lại trước khi trẻ đạt được chiều cao tiêu chuẩn do hormone sinh dục kích thích sự phát triển của xương, khiến các đầu xương đóng sớm. Bên cạnh đó, trẻ dậy thì sớm có thể gặp khủng hoảng tâm lý, rối loạn cảm xúc, lo lắng, tự ti với những thay đổi về ngoại hình. Các chuyên gia tâm lý học còn chia sẻ rằng trẻ dậy thì sớm có xu hướng tò mò, bắt chước và khám phá về các vấn đề về tình dục sớm, từ đó tăng nguy cơ bị xâm hại tình dục và mang thai ngoài ý muốn.
Tỷ lệ trẻ dậy thì sớm trong những năm gần đây có xu hướng tăng, dao động từ 1/5000 đến 1/10000 trẻ. Bé gái có nguy cơ dậy thì sớm cao hơn gấp 10 lần so với bé trai, đặc biệt khi trẻ bị béo phì.
Mối Liên Hệ Giữa Thức Ăn Và Nguy Cơ Dậy Thì Sớm Ở Trẻ Nhỏ
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực phẩm là một trong những yếu tố chính làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ nhỏ. Trẻ tiêu thụ nhiều protein động vật (bao gồm thịt, sữa và các chế phẩm từ sữa) so với khuyến nghị về dinh dưỡng trong giai đoạn từ 3 đến 7 tuổi thường sẽ dậy thì sớm hơn. Hơn nữa, trẻ có chế độ ăn nhiều protein động vật sẽ dậy thì sớm hơn khoảng 7 tháng so với độ tuổi dậy thì trung bình, và ngược lại, trẻ ăn nhiều protein thực vật sẽ dậy thì muộn hơn khoảng 7 tháng.
Việc lựa chọn thực phẩm không phù hợp có thể khiến trẻ tăng nguy cơ dậy thì sớm.
Những Thực Phẩm Gây Dậy Thì Sớm Ở Trẻ Em
Dưới đây là một số thực phẩm làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ em mà bố mẹ cần lưu ý:
1. Nước Ngọt
Xem thêm : Nguyên nhân khiến trẻ suy dinh dưỡng và thấp còi: Những gợi ý mới
Nước ngọt có chứa hàm lượng đường lớn, khi ăn vào cơ thể sẽ tạo ra mỡ dự trữ ở vùng bụng, đùi, bắp tay, và trong gan, tim… Chúng tác động lên não và cơ quan sinh dục gây dậy thì sớm ở trẻ. Nghiên cứu cho thấy nước ngọt chứa nhiều glycemic – chất làm tăng sản sinh insulin và các hormone giới tính bên trong cơ thể, khiến trẻ dậy thì sớm.
2. Đồ Ăn Vặt
Đa số trẻ em thích ăn đồ ăn vặt như bánh ngọt, bim bim, kẹo… Các thực phẩm này thường có nguồn gốc không rõ ràng, chứa nhiều năng lượng, đường hấp thu nhanh, muối… gây tăng cân và béo phì, ảnh hưởng đến hormone và gây dậy thì sớm.
3. Thực Phẩm Chức Năng, Thực Phẩm Giàu Dinh Dưỡng
Bổ sung đủ chất dinh dưỡng theo chỉ định của bác sĩ dinh dưỡng là điều cần thiết. Tuy nhiên, việc lạm dụng các loại thực phẩm chức năng, vitamin tổng hợp, bổ sung quá nhiều chất dinh dưỡng như thuốc bắc, canh gà thuốc bắc, gà tần, tổ yến… nhất là khi trẻ ốm yếu, gầy còi có thể gây dậy thì sớm.
4. Thịt Vùng Cổ Gia Cầm
Thịt vùng cổ gia cầm như gà, ngan, ngỗng, vịt… là khu vực chứa nhiều chất tăng trọng. Khi trẻ ăn nhiều thịt ở các khu vực này, các chất kích thích này đi vào cơ thể của trẻ, gây dậy thì sớm.
5. Rau Củ Trái Mùa
Các loại rau củ trái mùa thường chứa các chất độc hại từ việc trồng trọt, chăm sóc và ép trái chín. Khi trẻ ăn các loại rau củ này, nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ sẽ tăng cao hơn.
6. Mật Ong
Mật ong thường chứa nhiều hormone giới tính, đặc biệt là estrogen. Bố mẹ nên hạn chế sử dụng mật ong cho trẻ, đặc biệt là bé gái, để tránh nguy cơ dậy thì sớm cao.
7. Thức Ăn Chiên, Nhiều Dầu Mỡ
Món ăn chiên rán có thể cung cấp nhiều năng lượng nhưng lại gây rối loạn chuyển hóa nội tiết, dậy thì sớm và có nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng khác.
8. Các Loại Thịt Cá Công Nghiệp
Thức ăn chăn nuôi động vật theo hình thức công nghiệp thường chứa các chất tăng trưởng. Khi trẻ ăn nhiều thịt cá công nghiệp này, các chất này sẽ tích tụ trong thịt và gây dậy thì sớm.
9. Các Loại Đồ Đóng Hộp
Xem thêm : Biểu hiện thiếu kẽm ở trẻ sơ sinh và cần bổ sung gì cho trẻ?
Thực phẩm đóng hộp thường chứa các chất bảo quản, chất tạo màu, chất tạo mùi… Các chất này có tác dụng tương tự như hormon giới tính, gây dậy thì sớm ở trẻ.
10. Nội Tạng Động Vật
Việc ăn các món ăn từ nội tạng động vật sẽ khiến trẻ tăng nguy cơ béo phì, tăng cân và mắc các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, nhiễm mỡ máu, cũng như dậy thì sớm.
Các món ăn được chế biến từ nội tạng động vật có thể “kích thích” trẻ dậy thì sớm.
Cách Phòng Tránh Dậy Thì Sớm Cho Trẻ Hiệu Quả
Dậy thì sớm không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe và sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn tác động mạnh đến tâm lý và cuộc sống sau này của trẻ. Vì vậy, phụ huynh cần trang bị kiến thức cần thiết về dậy thì sớm và chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh sau đây:
-
Chế độ dinh dưỡng đủ chất dinh dưỡng theo khuyến nghị của bác sĩ dinh dưỡng: Bố mẹ nên tập cho trẻ ăn phong phú và bổ sung đầy đủ dưỡng chất thông qua các loại thực phẩm, rau củ quả sạch, theo mùa… Đồng thời, trẻ nên hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, có hàm lượng đường và chất béo cao. Bố mẹ cũng nên chú ý lựa chọn thực phẩm an toàn, không chứa hormone tăng trưởng.
-
Xây dựng thói quen tập luyện thể dục thể thao thường xuyên cho trẻ: Trẻ nên vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày để cơ thể phát triển toàn diện. Một số môn thể thao như bơi lội, cầu lông, bóng đá, đá cầu, bóng rổ… không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh mà còn kích thích tăng chiều cao và trau dồi kỹ năng sống.
-
Tránh tiếp xúc trẻ với các sản phẩm có chứa hormone tăng trưởng, estrogen và testosterone: Các loại thuốc, kem dưỡng da, mỹ phẩm có chứa hormone sinh dục hoặc các chất kích thích hormone tăng trưởng có thể khiến trẻ dậy thì sớm.
-
Đảm bảo giấc ngủ và chất lượng giấc ngủ cho trẻ: Thiếu ngủ, ngủ quá muộn có thể làm rối loạn nội tiết. Thói quen đi ngủ với đèn cũng gây tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ. Bật đèn khi ngủ vào ban đêm sẽ làm giảm bài tiết melatonin – chất ức chế giải phóng gonadotropin tuyến yên, gây dậy thì sớm.
Hy vọng với những thông tin này, bố mẹ đã hiểu rõ hơn về sự ảnh hưởng của dinh dưỡng đối với sự phát triển của trẻ và có thể xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, phù hợp để ngăn ngừa dậy thì sớm.
Nguồn: https://kidbicals.vn
Danh mục: Dinh dưỡng
